Tajemnicza historia pereł

Najprawdopodobniej, jak to często bywa w przyrodzie, zadziałał przypadek. Możemy przyjąć, że ludzie mieszkający nad jeziorami lub zamieszkujący wybrzeża mórz czy oceanów odnajdywali perły w małżach podczas przygotowywania posiłków.

Perły urzekały swoim pięknem. Ceniono je i otaczano czcią od tysięcy lat.

Jako pierwszy o perłach pisał Teofras – grecki uczony i filozof na przełomie II i IV wieku p.n.e. w swojej rozprawie „O kamieniach”. W celach zdobniczych używano pereł w starożytnym Egipcie, Rzymie i Grecji. Perły ceniono na Wschodzie, zwłaszcza w Indiach i w Persji. Uroczyste stroje indyjskich maharadżów były bogato zdobione perlami. W Europie perłami ozdabiano szaty kościelne i stroje kobiece. Również polscy królowie i magnaci nie stronili od pereł. Sznury pereł oraz ozdabiane nimi brosze, pierścienie, szpile stanowiły nieodzowną część ubioru.

Temat pereł pojawia się także we wszystkich religiach świata. W Biblii Królestwo Boże przyrównane jest do cennej perły. Hinduiści wierzą, że Kryszna chcąc podarować swojej córce w prezencie ślubnym to co najpiękniejsze i najczystsze podarował jej perły, które wyłowił z morza. Perłowe kwiaty zakwitają na świętym drzewie – kalpawryksza, o którym mowa w hinduizmie, buddyzmie i dżainizmie. W islamie wierzy się, że 6 spośród siedmiu kręgów niebiańskich zbudowane zostały z drogocennych kamieni miedzy innymi z pereł.

Perły były i są też od zawsze idealnym materiałem jubilerskim. Nie wymagają żadnej dodatkowej obróbki, zarówno naturalne jak i hodowlane występują w szerokiej gamie kolorów. I są piękne same w sobie niezależnie od kształtu.

Od 30 października 2019 do 18 lutego 2020 roku w Luwrze Abu Zabi można było obejrzeć bardzo interesującą wystawę poświęconą luksusowi. Twórcy wystawy starali się znaleźć odpowiedź na pytania: jak postrzegano luksus? jakie były jego interpretacje i przejawy w różnych kulturach i w różnych miejscach na ziemi? A wszystko to na przestrzeni ostatnich 10 tysięcy lat.

Na wystawie przedstawiono około 350 eksponatów z różnych dziedzin życia – biżuteria, meble, stroje, broń, uprząż dla zwierząt, tkaniny, porcelana, szkło, sztućce, przedmioty kultu i wiele innych. Bardzo wiele z tych przedmiotów ozdobione było perlami i macicą perłową.

Wystawę otwierały dwa wyjątkowe eksponaty – niewielka perła o różowym odcieniu oraz antyczny naszyjnik z naturalnych pereł należący do arabskiej divy Umm Khaltoum - powszechnie znanej i uwielbianej w całym świecie arabskim. Oba eksponaty były wypożyczone z kolekcji Muzeum Narodowego Szejka Zayda.

Wyjątkowości antycznego naszyjnika z naturalnych pereł wyjaśniać nie trzeba. Warto natomiast zwrócić uwagę na ową niepozorną perłę, która została znaleziona na terenie ZEA. Nazwano ją Perłą Abu Zabi {Abu Dhabi Pearl}. Naukowcy określili jej wiek na 5800 – 5600 lat p.n.e.

Odkrycia dokonano na wyspie Marawah, która jest jednym z kluczowych ośrodków archeologicznych na terenie ZEA. Ta niewielka prywatna wysepka znajduje się około 100 km na zachód od miasta Abu Zabi. Pierwsza wzmianka o wyspie Marawah pojawiła się około 1829 roku w rejestrach prowadzonych przez Kompanię Wschodnioindyjską. Na marginesie warto dodać, że w 2004 roku na wyspie odkryto najstarszy ludzki szkielet, jaki kiedykolwiek znaleziono w regionie. DNA ekstrahowano z zębów i ustalono, ze szczątki miały około 7500 lat.

Dotychczas za najstarszą uznawano perłę o nazwie Jomon odkrytą w Japonii. Jej wiek oszacowano na 5500 lat, a nazwa perły nawiązuje do neolitycznej kultury w historii tego kraju.

Podsumowując wystawę w Muzeum Louvre Abu Dhabi, można stwierdzić, że perły od zawsze były symbolem bogactwa niezależnie od miejsca, kultury i czasu.

Z perłami nierozerwalnie związana jest historia Dubaju i pozostałych Emiratów, a także Królestwa Bahrajnu i Kataru. U wybrzeży Półwyspu Arabskiego od strony Zatoki Perskiej rozciągały się ogromne ławice perłopławów, które od dawna eksploatowane były przez ludność zamieszkującą wybrzeże. I chociaż  połów pereł był zajęciem niebezpiecznym to stanowił główne źródło dochodu w tym regionie, a białokremowe perły z Zatoki Perskiej były wysoko cenione i poszukiwane na rynkach zachodnich.

W XIX w. naszyjniki i ozdoby z pereł były niezmiernie modne. Były znakiem bogactwa, określały położenie właściciela w hierarchii społecznej, ale przede wszystkim były symbolem dalekiego,  tajemniczego i egzotycznego Orientu. Ten XIX-wieczny perłowy boom w Europie i na świecie odegrał niezmiernie ważna rolę w rozwoju Dubaju i pozostałych Emiratów.

W tym okresie u wybrzeży Emiratów w sezonie połowu pereł na łowiska perłopławów wypływało około 1250 łodzi, z których każda miała średnio 18 osób załogi. Najliczniejszą flotę posiadało Abu Zabi, następnie Szardża i Dubaj, który miał wówczas około 335 lodzi.

Na początku XX wieku okres perłowej prosperity zaczął się chylić ku upadkowi. Wojny w Europie, depresja w USA i wprowadzenie na rynek japońskich pereł hodowlanych ostatecznie zakończyło czasy poławiaczy pereł. Ostatni statek poławiaczy pereł wypłynął z portu w Dubaju w 1949 roku.

Dziś, o tych czasach świetności przypominają domy kupców pereł, budowane z muszlowca i rafy koralowej, z dostojnymi wieżami wiatrów. Można je zobaczyć w najstarszej dzielnicy miasta – Al Fahidi Historical District (Bastakiya). Świadczyły o bogactwie i pozycji społecznej właściciela. Z pewnością warto poświęcić kilka chwil na spacer wąskimi uliczkami i zobaczyć jak bardzo zmieniło się pojęcie luksusu w tym regionie w ciągu zaledwie 50 – 70 lat.

Odrestaurowane domy kupców zostały zamienione na galerie, muzea, restauracje, kawiarenki, hotele. Od 2011 roku w marcu odbywa się tu coroczny festiwal artystyczny SIKKA ART FAIR i Bastakyia wygląda wówczas wyjątkowo uroczo. Początkowo festiwal skupiony był na sztukach wizualnych, później objął swoim zakresem również film, muzykę, projekcje wykłady i różnorodne warsztaty. I jest to oczywiście dodatkowa i niezwykłe barwna atrakcja dla turystów i mieszkańców Dubaju.

Chcesz uczestniczyć w otwarciu ostrygi i poszukiwaniu perły? Dowiedzieć się więcej o zawodzie poławiacza pereł? Zapraszamy na zwiedzanie Farmy Pereł Al Suwaidi w Ras al Khaimah!